형용사 2 변화 -ος, -ον어간 (2-2형, 2어미)

 

형용사 2 변화 -ος, -ον어간 (2-2형, 2어미) 

1)  -ος, -ον : 모음변화 2변화 2어미

ㅇ 2어미 형용사는 남성형과 여성형이 같으며, 주로 합성어이다.
ㅇ 중성형의 어미는 ον이다.
ㅇ 2변화 2어미 형용사는 동사와 같이 역행성(recessive) 액센트가 온다.

☞ ⓐ 여성형은 남성형을 사용한다는 것과 ⓑ 역행성(recessive) 액센트를 사용한다는 것을 제외하면, 1-2변화의 2변화와 같다.

참고 : 고정성 액센트와 역행성 액센트


(1) 어형변화표

ἄδικος, ἄδικον 부당한, 불공평한 (2변화 형용사)
어간 : ἄδικο-
어원 : ἀ- (아니다) +‎ δίκη (정의) +‎ -ος(형용사 어미)

(사용례)
ἄδικος πολίτης : 정의롭지 못한 시민
ἄδικος γνώμη : 부정의한 생각

어형변화를 성별로 나누면 다음과 같다.

ⓐ 남/여성
단수 : ἄδικος, ἀδίκου, ἀδίκῳ, ἄδικον, ἄδικε
복수 : ἄδικοι, ἀδίκων, ἀδίκοις, ἀδίκους, ἄδικοι
쌍수 : ἀδίκω, ἀδίκοιν, ἀδίκοιν, ἀδίκω, ἀδίκω

ⓑ 중성
단수 : ἄδικον, ἀδίκου, ἀδίκῳ, ἄδικον, ἄδικον
복수 : ἄδικα, ἀδίκων, ἀδίκοις, ἄδικα, ἄδικα
쌍수 : ἀδίκω, ἀδίκοιν, ἀδίκοιν, ἀδίκω, ἀδίκω

< 2변화 어미 정리>

2변화 남성 격어미
단수 : ος, ου, ῳ, ον, ε
복수 : οι, ων, οις, ους, οι
쌍수 : ω, οιν, οιν, ω, ω

2변화 중성 격어미
단수 : ον, ου, ῳ, ον, ον
복수 : α, ων, οις, α, α
쌍수 : ω, οιν, οιν, ω, ω

ㅇ 1, 2변화 곡용어미는 어간모음과 어미가 융합한 형태(ο+ς)로 기억하고 활용하면 편리하다.

2) 어형변화 설명

☞ 어형변화에 대한 설명은 사족이며, ος, ου, ῳ, ον, ε 등과 같은 어미를 기억하고 있다면, 굳이 이 부분을 읽을 필요는 없다.  아래에 2-2변화 형용사 몇 개를 제시하였으므로 어휘도 늘릴 겸 어형변화를 연습해 보면 좋을 것 같다.

(1) 남/여성 변화 설명

단수 : ἄδικος, ἀδίκου, ἀδίκῳ, ἄδικον, ἄδικε
복수 : ἄδικοι, ἀδίκων, ἀδίκοις, ἀδίκους, ἄδικοι
쌍수 : ἀδίκω, ἀδίκοιν, ἀδίκοιν, ἀδίκω, ἀδίκω

ㅇ 2변화 남/녀 명사의 격어미는
단수 : ς, ο, ι, ν, ─ 
복수: ι, ων, ις, νς, ι
쌍수 : ─, ιν , ιν, ─, ─
등이지만, 편의상 어간끝 모음과 격어미가 결합하여 융합한 형태인 ος, ου, ῳ, ον, ε 등을 격어미로 분류한다.


ⓐ 단수

주격 : ἄδικος ← ἄδικ+ος ← ἄδικο+ς
속격 : ἀδίκου ← ἀδίκ+ου ← ἀδίκο+ο
여격 : ἀδίκῳ ← ἀδίκ+ῳ ← ἀδίκο+ι 
대격 : ἄδικον ← ἄδικ+ον ← ἄδικο+ν
호격 : ἄδικε ← ἄδικ+ε ← ἄδικο+무 

☞ 여격에서 ο+ι가 ῳ로 변하는 것은 규칙변화라기보다는 여격의 특징이다. 
☞ ος로 끝나는 2변화 남성형의 단수 호격은 ε로 끝난다. 
☞ ἀδίκου와 ἀδίκῳ는 마지막 음절 ου와 ῳ가 장음절이므로 액센트가 이동하였다. 
참고 : 명사의 액센트


ⓑ 복수

주격 : ἄδικοι ← ἄδικ+οι ← ἄδικο+ι
속격 : ἀδίκων ← ἀδίκ+ων ← ἄδικο+ων
여격 : ἀδίκοις ← ἀδίκ+οις ← ἄδικο+ις
대격 : ἀδίκους ← ἀδίκ+ους ← ἄδικο+νς
호격 : ἄδικοι ← ἄδικ+οι ← ἄδικο+ι

☞ 속격 ἀδίκων, 여격 ἀδίκοις, 대격 ἀδίκους는 ων과 οις와 ους가 장음절이므로 액센트가 이동하였다.
☞ 대격 ἀδίκους는 ς 앞의 ν가 생략되면서 ο는 ου로 장음화되었다. 


ⓒ 쌍수

주대호격 : ἀδίκω ← ἄδικο + 무
속여격 : ἀδίκοιν ← ἀδίκοιν ← ἄδικο+ιν

☞ 쌍수주격에서 ο가 ω로 바뀐 것은 모음강화현상으로 보인다.



(2) 중성변화 설명

단수 : ἄδικον, ἀδίκου, ἀδίκῳ, ἄδικον, ἄδικον
복수 : ἄδικα, ἀδίκων, ἀδίκοις, ἄδικα, ἄδικα
쌍수 : ἀδίκω, ἀδίκοιν, ἀδίκοιν, ἀδίκω, ἀδίκω

2변화 중성명사의 격어미
단수 : ν, ο, ι, ν, ν
복수: α, ων, ις, α, α
쌍수 : ─, ιιν , ιιν, ─, ─


ⓐ 단수
주격 : ἄδικον ← ἄδικ+ον ← ἄδικο+ν
속격 : ἀδίκου ← ἀδίκ+ου ← ἄδικο+ο
여격 : ἀδίκῳ ← ἀδίκ+ῳ ← ἄδικο+ι
대격 : ἄδικον ← ἄδικ+ον ← ἄδικο+ν
호격 : ἄδικον ← ἄδικ+ον ← ἄδικο+ν

ⓑ 복수
주격 : ἄδικα ← ἄδικ+α ← ἄδικο+α
속격 : ἀδίκων ← ἀδίκ+ων ← ἄδικο+ων
여격 : ἀδίκοις ← ἀδίκ+οις ← ἄδικο+ις
대격 : ἄδικα ← ἄδικ+α ← ἄδικο+α
호격 : ἄδικα ← ἄδικ+α ← ἄδικο+α

☞ 주격의 변화(ἄδικα ← ἄδικο+α)에서 οα = ω 또는 ᾱ로 축약되는데, 단모음 α로 변한 것은 규칙변화가 아니다. 중성 복수 주대호격은 α로 끝난다. 

ⓒ 쌍수
주대호격 : ἀδίκω ← ἀδίκ+ω ← ἀδίκο+무
속여격 : ἀδίκοιν ← ἀδίκ+οιν ← ἀδίκο+ιν

3) 2어미 모음변화 형용사

ἄδικος, ἄδικον : 부정의한, 부당한, 불공평한
ἀθάνατος, ἀθάνατον : 죽지 않는, 영생하는, 불명의
ἀνόσιος, ἀνόσιον : 불경스러운, 성스럽지 못한
ἄτεχνος, ἄτεχνον : 서툰, 기교가 없는
βάρβαρος, βάρβαρον : 외국말을 하는, 외국인의, 야만인의
* οἱ βάρβαροι : 외국인들, 특히 페르시아인들
☞ 형용사는 그 자체로 언제든 명사로도 쓰인다. 
σύμμαχος, σύμμαχον : 같이 싸우는, 동맹의
* οἱ σύμμαχοι : 동맹들, 동맹국들
ἁμαρτωλός, ἁμαρτωλόν : 잘못한, 실수를 한, 죄를 진
* ἁμαρτάνω : 실수를 하다, 놓치다, 표적을 놓치다, 죄를 짓다
εὐδαίμων, εὔδαιμον : 행운의, 좋은, 부유한 
πολύτροπος, πολύτροπον : 능수능란한, 다양한, 여러 겹의

형용사 카테고리 글 목차