동사(23) 엡실론(ε) 축약 동사의 현재시제와 미완료시제

 

1) 엡실론(ε) 축약 동사의 현재시제와 미완료시제 

 

(1) 엡실론(ε) 축약의 예시

어간이 ε로 끝나는 ω동사(ποιέ+ω)의 엡실론(ε) 축약은 아래와 같다. 사전에는 ποιέω(만들다)로 나오지만, 실제로는 ποιῶ가 쓰이는 것은 이때문이다. 

ε + ω = ω
ε + ει = ει
ε + ο = ου
ε + ε = ει
ε + ου = ου
ε + η = η
ε + ῃ = ῃ
ε + οι = οι

(2) 엡실론 축약동사의 미완료시제

ποιέω : 만들다
기본형 : ποιέω, ποιήσω, ἐποίησα, πεποίηκα, πεποίημαι, ἐποιήθην

능동
단수 : ἐποίουν, ἐποίεις, ἐποίει
복수 : ἐποιοῦμεν, ἐποιεῖτε, ἐποίουν
쌍수 : ─, ἐποιεῖτον, ἐποιείτην

중수
단수 : ἐποιούμην, ἐποιοῦ, ἐποιεῖτο
복수 : ἐποιούμεθα, ἐποιεῖσθε, ἐποιοῦντο
쌍수 : ─, ἐποιεῖσθον, ἐποιείσθην


(3) 엡실론 축약동사의 현재시제

직설법 현재 능동 변화
단수 : ποίω, ποίεις, ποίει
복수 : ποίουμεν, ποίειτε, ποίουσι(ν)
쌍수 : ποίειτον, ποίειτον

현재시제 중수동태 변화

단수 : ποιοῦμαι, ποιῇ, ποιεῖται
복수 : ποιούμεθα, ποιεῖσθε, ποιοῦνται
쌍수 : ─, ποιεῖσθον, ποιεῖσθον


(4) ποιέω의 현재시제와 미완료시제의 비교

 

2) 어형변화 연습

(1) ζητέω(찾다)의 현재와 미완료 

ⓐ 현재시제 (단수 1, 2, 3, 복수 1, 2, 3, 쌍수 2, 3 순서)
능동
(축약) ζητῶ, ζητεῖς, ζητεῖ, ζητοῦμεν, ζητεῖτε, ζητοῦσι(ν), ζητεῖτον, ζητεῖτον
(비축약) ζητέω, ζητέεις, ζητέει, ζητέομεν, ζητέετε, ζητέουσι(ν), ζητέετον, ζητέετον

중수동
(축약) ζητοῦμαι, ζητῇ [ζητεῖ], ζητεῖται, ζητούμεθᾰ, ζητεῖσθε, ζητοῦνται, ζητεῖσθον, ζητεῖσθον
(비축약) ζητέομαι, ζητέῃ [ζητέει], ζητέεται, ζητεόμεθᾰ, ζητέεσθε, ζητέονται, ζητέεσθον, ζητέεσθον

☞ 단수 2인칭 중수는ζητῇ가 규칙변화이지만 ζητεῖ도 쓰인다. 능동 3인칭 ζητεῖ와 형태가 같으므로 주의한다.

ⓑ 미완료시제
능동
(축약) ἐζήτουν, ἐζήτεις, ἐζήτει, ἐζητοῦμεν, ἐζητεῖτε, ἐζήτουν, ἐζητεῖτον, ἐζητείτην
(비축약) ἐζήτεον, ἐζήτεες, ἐζήτεε(ν), ἐζητέομεν, ἐζητέετε, ἐζήτεον, ἐζητέετον, ἐζητεέτην

중수동 
(축약) ἐζητούμην, ἐζητοῦ, ἐζητεῖτο, ἐζητούμεθα, ἐζητεῖσθε, ἐζητοῦντο, ἐζητεῖσθον, ἐζητείσθην
(비축약) ἐζητεόμην, ἐζητέου, ἐζητέετο, ἐζητεόμεθᾰ, ἐζητέεσθε, ἐζητέοντο, ἐζητέεσθον, ἐζητεέσθην

☞ 자음으로 시작되는 동사의 과거는 음절 두음확장(syllabic augment)을 하므로 ἐ + ζητούμην와 같이 시제접두모음 ἐ 추가된다.


(2) αἱρέω(하이레오-, 잡다, 선택하다)의 현재와 미완료

① 현재시제 (단수 1, 2, 3, 복수 1, 2, 3, 쌍수 2, 3 순서)
능동
(축약) αἱρῶ, αἱρεῖς, αἱρεῖ, αἱροῦμεν, αἱρεῖτε, αἱροῦσῐ(ν), αἱρεῖτον, αἱρεῖτον
(비축약) αἱρέω, αἱρέεις, αἱρέει, αἱρέομεν, αἱρέετε, αἱρέουσῐ(ν), αἱρέετον, αἱρέετον 

중수
(축약) αἱροῦμαι, αἱρεῖ [αἱρῇ], αἱρεῖται, αἱρούμεθα, αἱρεῖσθε, αἱροῦνται, αἱρεῖσθον, αἱρεῖσθον 
(비축약) αἱρέομαι, αἱρέῃ [αἱρέει], αἱρέεται, αἱρεόμεθα, αἱρέεσθε, αἱρέονται, αἱρέεσθον, αἱρέεσθον 

☞ 중수동태 단수 2인칭은 αἱρῇ가 규칙변화이지만 αἱρεῖ도 쓰인다. 능동태 단수 3인칭 αἱρεῖ와 형태가 같다.

② 미완료시제
능동
(축약) ᾕρουν, ᾕρεις, ᾕρει, ᾑροῦμεν, ᾑρεῖτε, ᾕρουν, ᾑρεῖτον, ᾑρείτην
(비축약) ᾕρεον, ᾕρεες, ᾕρεε(ν), ᾑρέομεν, ᾑρέετε, ᾕρεον, ᾑρέετον, ᾑρεέτην

중수동 
(축약) ᾑρούμην, ᾑροῦ, ᾑρεῖτο, ᾑρούμεθα, ᾑρεῖσθε, ᾑροῦντο, ᾑρεῖσθον, ᾑρείσθην
(비축약) ᾑρεόμην, ᾑρέου, ᾑρέετο, ᾑρεόμεθα, ᾑρέεσθε, ᾑρέοντο, ᾑρέεσθον, ᾑρεέσθην 

☞ 증음 두음확장(temporal augment)
모음으로 시작되는 동사는 시제접두모음 ε가 추가되는 대신 모음이 장음으로 바뀐다. ει-는 ῃ-로 바뀐다. 

α-, ᾱ-, ε-로 시작되는 동사는 η-로 바뀌며, ου- 는 그대로 유지된다. 후기 그리스어에서는 ευ-와 ει-는 ηυ-와 ῃ-로 바뀌지 않고 그대로 유지되었다. 

3) 엡실론 축약동사 모음

동사의 표제형 뿐만 아니라 6가지 기본형을 모두 제시하였다. 

(1) 모음 1

(참고) 모음 1, 2, 3은 현재와 미완료 변화에서는 차이가 없다

ποιέω, ποιήσω, ἐποίησα, πεποίηκα, πεποίημαι, ἐποιήθην : 만들다
ζητέω, ζητήσω, ἐζήτησα, ἐζήτηκα, (ἐζήτημαι), ἐζητήθην : 찾다
φιλέω, φιλήσω, ἐφίλησα, πεφίληκα, πεφίλημαι, ἐφιλήθην : 사랑하다 
ἀπορέω, ἀπορήσω, ἠπόρησα, ἠπόρηκα, ἠπόρημαι, ἠπορήθην : 궁지에 몰리다(ἄπορος 길이 없는, 막다른, 길에서 벗어난,  ἀ- 아니다 +‎ πόρος 길 ) 
θεωρέω, θεωρήσω, ἐθεώρησα, τεθεώρηκα, τεθεώρημαι, ἐθεωρήθην : 보다 
πολεμέω, πολεμήσω, ἐπολέμησα, πεπολέμηκα, πεπολέμημαι, ἐπολεμήθην : 싸우다(+여격 또는 πρός + 대격) 
ἀσθενέω, ἀσθενήσω, ἠσθένησα, ἠσθένηκα, —, — : 허약하다, 궁색하다(ἀ- +‎ σθένος + -έω)
νοσέω, νοσήσω, ἐνόσησα, νενόσηκα, —, — : 아프다, 흥분하다 




(2) 모음2

τελέω, τελῶ(τελέω, τελέσω), ἐτέλεσα, τετέλεκα, τετέλεσμαι, ἐτελέσθην : 완수하다.
καλέω, καλῶ(καλέω), ἐκάλεσα, κέκληκα, κέκλημαι, ἐκλήθην : 부르다
διατελέω, διατελῶ(διατελέω), διετέλεσα, διατετέλεκα, διατετέλεσμαι, διετελέσθην : 성취하다, 계속하다

* τελέω, τελέσω, διατελέσω 등 미래시제 어형는 LSL에서 확인함. 일반적으로 모음사이 σ는 생략된다.


(3) 모음3 

αἱρέω, αἱρήσω, εἷλον (ἑλ-), ᾕρηκα, ᾕρημαι, ᾑρέθην : 잡다, (중동) 선택하다
* 하이레오-,  2개의 어근 αἱρή-, ἑλ- ; 어근변화 αἱρή-, αἱρέ- 
ἀναιρέω, ἀναιρήσω, ἀνεῖλον (ἀνελ-), ἀνῄρηκα, ἀνῄρημαι, ἀνῃρέθην : 들다
δέω, δεήσω, ἐδέησα, δεδέηκα, δεδέημαι, ἐδεήθην : 필요하다, 부족하다
ἐπαινέω, ἐπαινήσω, ἐπῄνεσα, ἐπῄνεκα, ἐπῄνημαι, ἐπῃνέθην : 승인하다, 동의하다, 환호하다(ἐπί +‎ αἰνέω 승인하다) 
παραινέω, παραινέσω, παρῄνεσα, παρῄνεκα, παρῄνημαι, παρῃνέθην : 촉구하다, 추천하다
γαμέω, γαμέω, ἔγημα, γεγάμηκα, γεγάμημαι, — : 결혼하다

2023-04-28

 

목차 - 동사의 어형변화(접용) 카테고리